เพื่อการจากไปอย่างเบาใจ

นวสรณ์ ธนฉัตรสมบูรณ์
สัมภาษณ์และเรียบเรียง: เพชรภี ปิ่นแก้ว
วันที่สัมภาษณ์: 12 มีนาคม 2567
วันที่เผยแพร่: 2 เมษายน 2567

สมุดเบาใจ ทำให้เรามองเห็นภาพอย่างชัดเจนว่า เราควรห่วง กังวล หรือเตรียมการอะไรบ้าง ในวันที่เราอาจจะไม่ได้มีสุขภาพดีอย่างในวันนี้ หรือในวันที่เราไม่มีสติสามารถสื่อสารได้ดีเท่าวันนี้หรือในวันที่เราต้องจากไป…สักวันหนึ่ง

มุมมองหลังได้รู้จัก ‘สมุดเบาใจ’ เป็นครั้งแรกเมื่อราว 6 ปีก่อนของ บิ๊ว-นวสรณ์ ธนฉัตรสมบูรณ์ ซีอีโอเจ้าของแบรนด์ชุดชั้นใน Eisei Haku อินฟลูเอนเซอร์แห่งช่อง happybeww (www.tiktok.com/@happybeww) ที่มีผู้ติดตามกว่า 5 ล้านคน ลูกสาวคนสวยและโสดสนิทของ ป๊าจั๊วะ-เกษม จึงประเสริฐศรี คุณพ่อวัย 78 ปี ที่เคยขึ้นป้ายรับสมัครลูกเขยจนกลายเป็นไวรัลดังไปทั่วโลกโซเชียลเมื่อปีก่อน

“ตอนนี้ก็ยังคงสถานภาพโสดเหมือนเดิม (หัวเราะ) ตั้งแต่ป๊าประกาศรับสมัครลูกเขย บิ๊วก็เปิดโอกาสตลอดนะ แต่แค่เรายังไม่เจอใครที่เข้ามาแล้วทำให้สัดส่วนความสุขในชีวิตของเราเพิ่มขึ้นเท่านั้นเอง เพราะบิ๊วเชื่อว่า ความสำคัญของการใช้ชีวิตคือเราต้องมีความสุข ไม่ว่าเราจะมีคู่หรือไม่มีคู่ เราก็ต้องมีความสุขในชีวิต อย่างน้อยที่สุดเราควรสร้างสัดส่วนของความสุขในชีวิตให้ได้มากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ และหากจะมีใครสักคนเข้ามาในชีวิต ก็ควรเป็นคนที่ทำให้สัดส่วนความสุขของเราเพิ่มขึ้น ไม่ใช่ลดลงหรือเท่าเดิม”

แผนชีวิตที่คิดไว้

“บิ๊วเชื่อว่าชีวิตคนเรานั้นวางแผนได้ เพียงแต่เราต้องเข้าใจก่อนว่า ในชีวิตเรามีทั้งตัวแปรที่ควบคุมได้และตัวแปรที่ควบคุมไม่ได้ ฉะนั้น ในการวางแผนทุกอย่างในชีวิต เราต้องพยายามเปิดใจรับก่อนว่า แผนที่เราวางไว้นั้นอาจจะเป็นไปตามแผนก็ได้ หรืออาจจะไม่เป็นไปตามแผนก็ได้ หน้าที่เดียวของเราคือพยายามทำทุกๆ วันให้ดีที่สุดเท่าที่สติปัญญาและความสามารถของเรา ณ ตอนนั้น รวมถึงบริบทต่างๆ เกื้อหนุนให้เป็นไป 

“ที่ผ่านมาไม่ว่าจะทำอะไรก็ตาม บิ๊วจึงค่อนข้างวางแผนทุกอย่างในชีวิตพอสมควร ยกตัวอย่างก่อนที่จะเริ่มทำช่อง happybeww นั้น เราก็จะมองหาว่า เราเองมี resource อะไรบ้าง จากนั้นก็นำ resource เหล่านั้นมาทำเป็นคอนเทนต์ ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือ ‘ป๊า’ นี่แหละ

“ด้วยความที่พี่ๆ และบิ๊วมีบ้านของตัวเองหมดแล้ว พวกเราก็จะจัดเตรียมพื้นที่สำหรับแม่และป๊าไว้ทุกบ้าน โดยลูกๆ ทุกคนจะไม่จำกัดว่า แม่ต้องอยู่บ้านไหนหรือป๊าต้องอยู่กับใคร แต่เราให้อิสระแม่กับป๊าจะอยู่บ้านไหนก็ได้ ซึ่งแม่ก็จะอยู่บ้านพี่ชายเป็นหลัก ส่วนป๊าก็มักจะอยู่กับบิ๊วเสียส่วนใหญ่ และนั่นจึงเป็นจุดเริ่มต้นของการชวนป๊ามาทำคอนเทนต์ลง TikTok และโชคดีที่ทุกคนชอบ ทำให้ช่องของเราค่อยๆ เติบโต และมียอดฟอลโลเวอร์เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งส่วนหนึ่งบิ๊วเชื่อว่าหลายๆ คนน่าจะชอบเห็นรอยยิ้มของป๊าและรักในความเป็นตัวตนของพวกเรา”

เบาใจในวันเจ็บป่วย

ไม่ใช่แค่คอนเทนต์ที่เรียกรอยยิ้มและเสียงหัวเราะจากผู้คนบนโลกโซเชียลเท่านั้น แต่ happybeww ยังนำเสนอข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์ รวมถึงกระตุกเตือนสติให้แง่คิดหลากหลาย หนึ่งในนั้นก็คือการชวนป๊ามาทำ ‘สมุดเบาใจ’ เพื่อการวางแผนดูแลสุขภาพล่วงหน้า

“จริงๆ บิ๊วรู้จักสมุดเบาใจมาตั้งแต่ปี 2561 ตอนนั้นพี่ที่รู้จักกันมอบให้เป็นของขวัญปีใหม่ ครั้งแรกที่ได้เปิดอ่านก็รู้สึกประทับใจมาก สมุดเล่มเล็กๆ บางๆ ที่อาจจะไม่ได้มีมูลค่ามากมาย แต่เรากลับรู้สึกว่า สมุดเล่มนี้มีคุณค่าทางจิตใจมหาศาล จำได้ว่าพอได้รับมาเพียงไม่กี่วัน เราก็ลงมือเขียนจนเสร็จทั้งเล่ม จากนั้นก็เริ่มตามหาแหล่งที่มาเพื่อสั่งซื้อมาแจกให้กับคนวงในชีวิตเรา เพราะเรารู้สึกว่าสมุดเล่มนี้เป็นของขวัญที่ดี ที่น่าจะช่วยให้ผู้รับเบาสบายใจและกายทั้งในปัจจุบันและในสักวันหนึ่ง…ที่เขาจำเป็นต้องใช้สมุดเล่มนี้ แต่ตอนนั้นก็ยังไม่ได้คิดที่จะนำมาใช้กับคนในครอบครัว

“กระทั่งปลายปี 2563 ป๊าเกิดป่วยหนักจนถึงขั้นสื่อสารอะไรแทบไม่ได้เลย ท่านต้องนอนอยู่โรงพยาบาลนานนับเดือน ธุรกิจต่างๆ ที่ป๊าดูแลอยู่ก็หยุดชะงัก เพราะไม่มีใครในครอบครัวรู้เลยว่าต้องจัดการอย่างไร นั่นเป็นเหตุผลให้เราเริ่มคิดที่จะนำสมุดเบาใจมาคุยกับคนในครอบครัว โดยคนแรกก็คือป๊านี่แหละ”

ลางร้ายในวัยใกล้ฝั่ง

“เราต้องยอมรับอย่างหนึ่งว่า ในกลุ่มผู้สูงวัยนั้นจะมีชุดความคิดความเชื่ออย่างหนึ่งที่ถูกปลูกฝังตามๆ กันมาว่า การเขียนพินัยกรรมหรือการแจ้งความจำนงอะไรทำนองนี้คือการสั่งเสีย เป็นลางร้าย เป็นเหมือนการสาปแช่ง ที่แน่นอนว่าผู้ใหญ่หลายๆ ครอบครัวไม่ชอบทำ ไม่ยอมทำ เช่นเดียวกับครอบครัวของบิ๊วเอง

“ในครั้งแรกป๊าเองก็รู้สึกไม่โอเค เพราะเขากลัวว่าจะเป็นลางไม่ดี ทำแล้วจะต้องจากไปเร็วกว่ากำหนด ซึ่งบิ๊วก็จะพยายามบอกป๊าว่า บิ๊วเขียนสมุดเบาใจเล่มนี้มาตั้ง 6 ปีแล้ว บิ๊วก็ยังอยู่ตรงนี้ ไม่ได้ไปไหนเลย และถามป๊าตรงๆ ว่า หากวันหนึ่งป๊าล้มป่วย สื่อสารไม่ได้ ป๊าอยากให้คนอื่นมาเดาความต้องการหรือตัดสินใจชีวิตแทนป๊าเหรอ จะดีกว่าไหม หากวันนี้ป๊ายังพูดได้ เขียนได้ สติสัมปชัญญะยังดี ป๊าสามารถวางแผนจัดการทุกอย่างด้วยตัวเองได้เลย และไม่ต้องมาห่วงกังวลด้วยว่า ลูกๆ ที่เห็นต่างกันจะมานั่งทะเลาะกันในวันที่ป๊าไม่อยู่ 

                “พอป๊าเริ่มเห็นภาพในสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต และสมุดเบาใจสามารถช่วยแก้ปัญหาต่างๆ นั้น ท่านจึงยอมทำสมุดเบาใจแต่โดยดี ซึ่งบิ๊วเชื่อว่าระหว่างที่เขียนไป ท่านก็ยังมีชุดความคิดเดิมอยู่ และเราคงไม่สามารถเปลี่ยนแปลงความคิดความเชื่อของท่านทั้งหมดได้ แต่อย่างน้อยท่านก็ยอมทำเพียงเพราะไม่อยากให้ลูกๆ ทะเลาะกันในวันที่ท่านไม่อยู่นั่นเอง”

เบาใจเมื่อไรค่อยเขียน

“จำไม่ได้ว่าบิ๊วกับป๊านั่งพูดคุยและร่วมกันเขียนสมุดเบาใจกันกี่ครั้งกว่าจะเสร็จสมบูรณ์ทั้งเล่ม รู้แค่ว่าหลายครั้งทีเดียวและค่อยๆ ทำไปทีละนิด พอป๊าบอกว่าไม่อยากทำต่อแล้ว เราก็ต้องพักไว้ก่อน ซึ่งบิ๊วเชื่อว่าการลงมือเขียนสมุดเบาใจนั้นต้องเริ่มขึ้นจากความรู้สึกเบาใจก่อน ถ้าเมื่อไรที่เรารู้สึกทุกข์ใจ ไม่สบายใจ หรือหนักใจ ก็คงไม่สามารถคิดหรือเขียนออกมาได้ ที่สำคัญที่สุดคือสมุดเบาใจจะเป็นประโยชน์ก็ต่อเมื่อบุคคลนั้นต้องการวางแผนชีวิต

“เราต้องยอมรับว่า ไม่ใช่ทุกคนที่ต้องการวางแผนชีวิต และคนที่ไม่ชอบวางแผนชีวิต เขาก็อาจจะไม่ได้ใช้ประโยชน์จากสมุดเบาใจสักเท่าไร อย่างเพื่อนๆ รอบข้างที่บิ๊วมอบสมุดเบาใจให้ บิ๊วจะไม่โน้มน้าวพวกเขาเลยว่าต้องทำสมุดเบาใจนะ เราแค่ส่งมอบสมุดเล่มนี้ไว้ให้เขา เผื่อวันหนึ่งเขาต้องการมันเท่านั้นเอง ฉะนั้น แจกสมุดเบาใจไปสัก 10 คน มีแค่สักหนึ่งคนในจำนวนนี้ที่หยิบสมุดเบาใจขึ้นมาอ่าน แค่นี้บิ๊วก็แฮปปี้แล้ว”

เบาใจในทุกขณะ

“บิ๊วเชื่อว่าทุกคนรู้แล้วละว่า เกิด แก่ เจ็บ ตายคือสิ่งที่ควบคุมไม่ได้และจะมาถึงเราเมื่อไรก็ไม่รู้ และด้วยความที่เราไม่รู้นี่แหละ มันจึงเป็นเรื่องจำเป็นที่เราต้องวางแผน จัดการ สะสาง ในวันที่เรายังมีสติ และสมุดเบาใจก็คือเครื่องมือที่จะช่วยเราได้

“สมุดเบาใจจะไม่จำเป็นเลย หากเราไม่ได้ให้ความสำคัญกับความสุขทางใจและกายในวันที่เราเจ็บป่วยและอาจจะสื่อสารไม่ได้ สมุดเบาใจจะไม่จำเป็นเลย หากเราไม่ได้แคร์ว่าคนข้างหลังจะอยู่กันอย่างไร จะขัดแย้งหรือทะเลาะเบาะแว้งกันหรือเปล่า เพราะทุกคนต่างคาดเดาว่าเราต้องการแบบนั้นแบบนี้

“สมุดเล่มนี้จะทำให้เราเบาใจทั้งขณะที่ยังมีชีวิตอยู่และแม้ในวันที่เราจากไป ขณะเดียวกันคนที่ถือสมุดเล่มนี้ไว้หลังจากที่เราจากไป เขาก็จะรู้สึกเบาใจ พูดให้ง่ายขึ้นก็คือ สมุดเบาใจจะช่วยให้เบาใจทั้งคนที่จากไปและคนที่ยังมีชีวิตอยู่นั่นเอง”

เรื่องเล่าสมุดเบาใจอื่นๆ